Beurs- en economisch nieuws maart 2015

Madame Tussaud spreekt
De sprekende pop, lees Janet Yellen de voorzitter van de Amerikaanse FED, heeft 18 maart j.l. weer eens van zich laten horen. Haar toverwoord is niet meer “patient”, geduld. Het geduld wil zeggen dat haar toehoorders voorlopig niet hoeven te rekenen op een renteverhoging. Maar hoelang is het woord “voorlopig” houdbaar nu de groei in de VS blijft aanhouden, met daarbij de kans op een stijgende inflatie?  In ieder geval hangen analisten en beleggers aan haar lippen. Prompt vlogen de aandelenkoersen in Amerika omhoog toen het hoge woord van Yellen eruit was. Maar ook goud en zilver stegen met ruim 2%. De ruwe olie, WTI en Brent, gingen met zo’n 5% door het dak, terwijl er een paar uur tevoren nog cijfers in de VS naar buiten kwamen dat de voorraden met ruim 9 miljoen barrels tot een recordhoogte waren gestegen. Maar de prijzen stijgen! De analisten bij CNBC , toch al zo’n typisch Amerikaanse schreeuwzender, wisten niet hoe ze de economie in de VS moesten bewieroken om de stijging een grondslag te geven. Ik ben benieuwd wat ze een dag later te vertellen hebben wanneer de euforie weer op aarde is neergedaald. Overigens openden de oliemarkten donderdagmorgen 19 maart met zo’n 2,5% in de min.

De PE ratio’s in de VS beginnen nare trekjes te vertonen
De beurzen in de VS stijgen maar door. De bullmarket duurt al zo’n 6 jaar. Wanneer komt hier een einde aan? Niemand die het weet. Maar het gevaar kan elke dag toeslaan. Er hoeft maar een nare gebeurtenis in de wereld plaats te vinden en het is bingo. Onrust in Rusland, Oekraïne, Syrië, Libië, IS, Israël/Palestina, noem het maar op. Reden genoeg alert te blijven als belegger. Grafieken van de PE (koers/winstverhouding) in de US over een periode van 33 jaar geven weer hoe hoog deze kunnen gaan. Ze geven in januari 2014 een stand van ruim 25 aan. Op de top in 2000 was dat 45 tijdens de bekende internetbubbel. We weten allemaal hoe het is afgelopen.

In Nederland ligt de PE op dit moment zo rond de 16 tot 17. Maar als de koersen zo snel blijven oplopen als het 1^e kwartaal van dit jaar, dan zou de markt ook wel eens overbought kunnen raken met een stijgende PE tot gevolg. Het is immers nog niet zeker dat de bedrijfswinsten zullen blijven stijgen, nadat de afgelopen jaren winststijgingen vaak alleen konden plaatsvinden door kostenbesparingen. Dat houdt een keer op en dan zal de economie toch wat sterker moeten aantrekken als op dit moment.

Het ministerie van financiën past uitgiftestrategie van langlopende staatsleningen niet aan
Het FD plaatste op vrijdag 20 maart 2015 een interview met de agent van het Ministerie van Financiën. Onder andere werd de vraag gesteld of agent Niek Nahuis erover nadacht om alle leningen met een looptijd van dertig jaar te plaatsen, nu de rente daarop nog geen 1% kost.

Zijn antwoord daarop was dat er niet genoeg vraag was bij beleggers.

Ik wil hierop een nadere toelichting geven. Ten eerste is een lening voor dertig jaar duurder dan voor een kortere periode. Ten tweede is er een risico wanneer de rente gaat stijgen voor grote beleggers als pensioenfondsen en dergelijke. Immers de rente zal op termijn gaan stijgen wanneer de economie aantrekt. Bij een stijgende rente daalt de koers. Dus bij verkoop van de obligatie is er koersverlies. Alleen als je de hele looptijd uitzit krijg je 100% van de lening terug als de staat niet failliet gaat. Hoe zoiets kan aflopen hebben we al een paar keer gezien in Argentinië en van Griekenland moeten we ook niet al te hoge verwachtingen hebben. Ten derde moeten pensioenfondsen vaak een mix van staatsobligaties in portefeuille nemen. Dat betekent dus dat ze verschillende looptijden vragen. De staat zal zich dus moeten aanpassen om voldoende geld op de markt binnen te halen. Ten vierde, wilt u als belegger uw portefeuille aanvullen met langlopende obligaties die minder dan 1% opleveren? De totale vraag van de Nederlandse Staatobligaties zit met zo’n 45% bij Nederlandse beleggers.

Maand van de luis
Begin deze maand vond de nationale luizendag plaats. Nu is het me duidelijk geworden waarom tijdens onze bijeenkomsten, wanneer ik vraag wat ze van één of ander aandeel vinden, er altijd leden zijn die zich op het hoofd krabben. Het is dus niet zo dat ze het niet weten, nee het zijn de lui—. Ik heb me voorgenomen de betreffende vraag niet meer te stellen. Sorry!

De grondstoffenmarkten
De vorige maand heb ik de koffiemarkt even aangehaald. Met name de prijsdaling van de koffie was frappant, terwijl eind vorige jaar een stijging werd verwacht. Het was me toen niet duidelijk wat de oorzaak was. Ik ben nu even in de markt gedoken en kwam uit bij het weer. De koffieplantages vindt u rond de evenaar, zo tussen 25⁰ NB en 30⁰ ZB . Het is daar het zonnigste. Het weer in het gebied is belangrijk voor de groei van koffie. Droogte en regen zijn de twee belangrijkste. Lange droogte doet de groei van de koffieplant stagneren. Te veel vocht is ook niet goed tijdens het plukseizoen.
Brazilië, de grootste producent van koffie in de wereld, kampte in het voorjaar eerst met droogte. Op tijd viel er voldoende regen om de koffieplant te redden van de ondergang.

Nu het beantwoorden van de vraag waarom de koffieprijs onder druk staat op de wereldmarkt. Eerst verwachtte men dat na de afwikkeling van de januari 2015 futures de prijs zou gaan stijgen omdat men tekorten verwachte. Deze tekorten zouden ontstaan wanneer de droogte in Brazilië langer zou aanhouden. Precies op tijd viel er echter voldoende regen om de planten te beschermen. Met als resultaat dat men nu voldoende productie verwacht. Dit moet dan de reden zijn dat de koffieprijzen weer onder druk staan, nu men voldoende aanbod verwacht. De factoren die bijdragen aan een goede opbrengst zijn bij koffie erg complex. Denk ook maar eens aan de schimmelziekte die vorig jaar in sommige regio’s de kop op stak. In tegenstelling tot aandelen van ondernemingen, zijn agrarische en tropische producten veel gevoeliger voor weersomstandigheden en ziekten. Daarom zijn deze markten ook veel volatieler en onvoorspelbaarder. Hier spelen dus extreme exogene factoren, factoren waarop de boeren geen vat hebben, een rol. 

This map shows areas of coffee cultivation by type of coffee:
r: Coffea canephora (also known as robusta)
m: Both Coffea canephora (robusta) and Coffea arabica (arabica)
a: Coffea arabica
Bron: Wikipedia

Theo Bussink